Trong nỗ lực toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu tham vọng về giảm phát thải và phát triển bền vững. Các điểm tin chính gần đây nhấn mạnh các khía cạnh quan trọng trong hành trình này:
- Việt Nam tái khẳng định mục tiêu Net Zero vào năm 2050, tập trung vào đầu tư công trình xanh và huy động sự tham gia của doanh nghiệp để chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng bền vững, đồng thời tận dụng vai trò của hệ sinh thái rừng nhiệt đới trong việc hấp thụ carbon. (Nguồn: Znews)
- Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (Lưu ý: Tin gốc nhầm tên Bộ trưởng, thực tế là Nguyễn Chí Dũng) nhấn mạnh cam kết Net Zero là cơ hội để kích hoạt trí tuệ Việt Nam, thúc đẩy kinh tế xanh, đồng thời chỉ ra vai trò của doanh nghiệp trong đổi mới sáng tạo và sự cần thiết của chính sách hỗ trợ năng lượng tái tạo cũng như huy động nguồn lực quốc tế. (Nguồn: Dân Việt – Lưu ý tên Bộ trưởng)
- Brazil đang tiến tới thương mại hóa quyền phát thải carbon như một công cụ khuyến khích bảo tồn rừng Amazon và thúc đẩy kinh tế bền vững, trở thành bài học kinh nghiệm cho các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam, trong việc xây dựng và vận hành thị trường carbon. (Nguồn: Bloomberg)
Những động thái này cho thấy sự quyết tâm chính trị và các bước đi cụ thể nhằm cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, hướng tới một tương lai bền vững hơn.
Cam kết Net Zero 2050, Đầu tư Xanh và Vai trò Hệ sinh thái Nhiệt đới
Việt Nam đã đặt ra mục tiêu tham vọng về đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050 (Net Zero 2050). Cam kết này đòi hỏi một lộ trình chuyển đổi kinh tế – xã hội sâu rộng, hướng tới mô hình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trọng tâm của quá trình này là đẩy mạnh đầu tư vào các công trình xanh, khuyến khích doanh nghiệp tích cực giảm phát thải carbon và gia tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu năng lượng quốc gia.
- Tác động tích cực:
- Việc gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Điều này không chỉ cải thiện chất lượng không khí mà còn nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực phát triển bền vững.
- Hệ sinh thái rừng nhiệt đới đóng vai trò then chốt trong việc hấp thu khí CO₂, một trong những khí nhà kính chính. Bảo tồn rừng cũng đồng nghĩa với bảo vệ đa dạng sinh học, nền tảng cho nông nghiệp bền vững và đảm bảo an ninh lương thực.
- Thách thức:
- Tiến độ triển khai các dự án năng lượng tái tạo vẫn còn chậm so với quy hoạch đề ra. Nhiều dự án gặp vướng mắc về thủ tục pháp lý hoặc bị giới hạn bởi năng lực của hạ tầng truyền tải điện.
- Nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh là rất lớn. Ước tính cần khoảng 368 tỷ USD từ nay đến năm 2040 (tương đương gần 7% GDP mỗi năm). Con số này vượt xa khả năng cân đối của ngân sách nhà nước, đòi hỏi phải huy động mạnh mẽ nguồn lực từ quốc tế và khu vực tư nhân.
Vai trò Doanh nghiệp và Chính sách Hỗ trợ Chuyển đổi Xanh
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc huy động trí tuệ Việt Nam để hiện thực hóa mục tiêu Net Zero. Các giải pháp trọng tâm bao gồm:
- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo các giải pháp giảm phát thải ngay tại doanh nghiệp.
- Điều chỉnh chính sách theo hướng ưu tiên cho các dự án năng lượng tái tạo.
- Tăng cường huy động nguồn lực quốc tế cho các dự án xanh.
- Cơ hội:
- Doanh nghiệp chủ động chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh sẽ nắm bắt lợi thế cạnh tranh, đặc biệt khi xuất khẩu sang các thị trường áp dụng tiêu chuẩn carbon nghiêm ngặt như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU.
- Các chính sách mới, ví dụ như Quyết định số 232/QĐ-TTg về phát triển thị trường carbon hay Luật Điện lực sửa đổi, đang tạo hành lang pháp lý cho tài chính xanh và trái phiếu xanh. Điều này giúp doanh nghiệp đa dạng hóa kênh huy động vốn cho các dự án bền vững.
- Sự tham gia tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp, từ các tập đoàn lớn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), sẽ lan tỏa nhận thức về kinh tế tuần hoàn – một xu hướng tất yếu trên toàn cầu.
- Khó khăn:
- Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là SME, vẫn còn hạn chế về nhận thức hoặc thiếu nguồn lực để tiếp cận và áp dụng các mô hình sản xuất sạch hơn. Cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ Nhà nước về đào tạo, kỹ thuật cũng như thúc đẩy hợp tác công-tư để tìm ra các giải pháp giảm phát thải hiệu quả cho doanh nghiệp.
Phát triển Thị trường Carbon: Bài học Quốc tế và Áp dụng tại Việt Nam
Brazil đang triển khai cơ chế thương mại hóa quyền phát thải như một công cụ khuyến khích bảo vệ rừng Amazon. Đây là một bài học kinh nghiệm quý giá cho Việt Nam trong quá trình xây dựng và vận hành thị trường carbon trong nước.
- Liên hệ tới Việt Nam:
- Việt Nam đã ban hành Đề án phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, dự kiến thí điểm từ năm 2025 và vận hành chính thức sau năm 2028. Lộ trình này được quy định cụ thể trong Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và các quyết định liên quan.
- Thị trường carbon sẽ tạo cơ hội cho doanh nghiệp thu được lợi ích tài chính thông qua việc bán tín chỉ carbon. Các tín chỉ này có thể được tạo ra từ việc áp dụng các mô hình canh tác, lâm nghiệp giúp tăng cường hấp thụ CO₂, hoặc đầu tư vào các công nghệ sản xuất sạch hơn. Đây là cơ chế quan trọng bổ sung nguồn vốn ngoài ngân sách để thực hiện mục tiêu Net Zero.
- Kinh nghiệm quản lý minh bạch và xây dựng quy chuẩn rõ ràng như của Brazil là rất cần thiết. Việt Nam cần học hỏi để xây dựng thể chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon hiệu quả, tránh các rủi ro như gian lận (“carbon grab”) hay tạo ra các giá trị môi trường không có thực.
Góc nhìn Chuyên gia
Việt Nam đang thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trên hành trình đạt Net Zero 2050. Điều này được minh chứng qua hàng loạt chiến lược đồng bộ: từ thúc đẩy chuyển dịch năng lượng sạch, hoàn thiện khung pháp lý cho tài chính xanh, đến việc xây dựng thị trường carbon nội địa học hỏi kinh nghiệm quốc tế như Brazil. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là hạn chế về hạ tầng truyền tải điện tái tạo và khó khăn trong việc huy động nguồn vốn đầu tư quy mô lớn, nhất là cho nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ còn thiếu kiến thức và công nghệ xanh. Cơ hội lớn nhất nằm ở việc tận dụng hiệu quả hợp tác quốc tế, không chỉ về tài chính mà còn về chia sẻ kinh nghiệm quản lý minh bạch và vận hành thị trường tín chỉ carbon. Nếu thực hiện tốt, Việt Nam không chỉ đóng góp vào nỗ lực chung chống biến đổi khí hậu toàn cầu mà còn nâng cao sức cạnh tranh dài hạn cho nền kinh tế, đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe về Môi trường – Xã hội – Quản trị (ESG) trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Việt Nam đã thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ với mục tiêu Net Zero 2050, vạch ra lộ trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh thông qua đầu tư năng lượng tái tạo, công trình xanh và phát huy vai trò của hệ sinh thái. Chính phủ đang nỗ lực hoàn thiện thể chế, đặc biệt là xây dựng thị trường carbon nội địa, học hỏi kinh nghiệm quốc tế như Brazil, và điều chỉnh chính sách để khuyến khích doanh nghiệp tham gia giảm phát thải.
Tuy nhiên, hành trình này đối mặt với những thách thức không nhỏ, bao gồm nhu cầu vốn đầu tư khổng lồ (ước tính 368 tỷ USD đến 2040), tiến độ triển khai dự án năng lượng tái tạo còn chậm, hạn chế về hạ tầng truyền tải, và năng lực tiếp cận công nghệ xanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Chìa khóa thành công nằm ở việc giải quyết các nút thắt về thể chế, hạ tầng, huy động hiệu quả nguồn lực tài chính quốc tế và tư nhân, đồng thời tăng cường năng lực cho doanh nghiệp. Việc vận hành thành công thị trường carbon minh bạch sẽ tạo động lực tài chính quan trọng. Tận dụng tốt cơ hội hợp tác quốc tế và phát huy nội lực sẽ giúp Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu khí hậu mà còn nâng cao sức cạnh tranh kinh tế trong bối cảnh tiêu chuẩn ESG ngày càng quan trọng trên toàn cầu.
Nguồn tham khảo
- https://vneconomy.vn/techconnect/hoan-thien-the-che-de-van-hanh-phat-trien-thi-truong-carbon.htm
- https://daidoanket.vn/viet-nam-trong-hanh-trinh-net-zero-10303177.html
- https://vnexpress.net/viet-nam-nguy-co-khong-dat-muc-tieu-net-zero-nam-2050-4868212.html
- https://baomoi.com/tai-chinh-xanh-co-hoi-nao-cho-phat-thai-rong-bang-0-c51804472.epi
- https://vneconomy.vn/phat-trien-thi-truong-carbon-gop-phan-nang-cao-nang-luc-canh-tranh-cua-doanh-nghiep-viet-nam.htm
Tìm hiểu ngay dịch vụ đo lường , quản lý phát thải bằng AI & các giải pháp chuyển đổi số cho nền kinh tế xanh
Cộng đồng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và kết nối các cá nhân, doanh nghiệp tiên phong trong giảm phát thải, quản lý carbon và phát triển bền vững tại Việt Nam
