NóChăn nuôi gà bằng thức ăn thảo mộc đang nổi lên như một mô hình nông nghiệp Net Zero hiệu quả tại Việt Nam. Giải pháp này không chỉ giúp giảm chi phí, dấu chân carbon và sự phụ thuộc vào kháng sinh mà còn cải thiện sức khỏe vật nuôi, nâng cao chất lượng thịt, đồng thời phù hợp với các tiêu chí phát triển bền vững ESG.
Nông nghiệp Net Zero: Chăn nuôi gà thảo mộc – Hướng đi bền vững và hiệu quả
Trong bối cảnh ngành nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thách thức kép từ biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, an toàn thực phẩm, việc tìm kiếm và nhân rộng các mô hình sản xuất bền vững trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Một trong những hướng đi tiềm năng, đang thu hút sự quan tâm của nhiều trang trại và người tiêu dùng, là mô hình chăn nuôi gà sử dụng thức ăn từ thảo mộc tự nhiên. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp thông qua việc giảm chi phí đầu vào, mô hình này còn đóng góp tích cực vào mục tiêu bảo vệ môi trường và hướng tới một nền nông nghiệp phát thải ròng bằng không – Net Zero.
Nghiên cứu và thực tiễn từ các dự án thí điểm nông nghiệp theo tiêu chí ‘Net Zero’ đã chỉ ra những kết quả đáng khích lệ. Việc thay thế một phần hoặc hoàn toàn thức ăn công nghiệp bằng các loại thảo mộc sẵn có tại địa phương như tía tô, kinh giới, húng quế, ngải cứu, đinh lăng… đã giúp giảm đáng kể lượng khí thải carbon liên quan đến chuỗi sản xuất và vận chuyển thức ăn chăn nuôi công nghiệp. Quá trình sản xuất thức ăn công nghiệp thường tiêu tốn nhiều năng lượng, từ khâu trồng trọt nguyên liệu (ngô, đậu tương), chế biến, đến vận chuyển đường dài. Bằng cách tận dụng nguồn tài nguyên bản địa, các trang trại không chỉ cắt giảm được chi phí vận chuyển mà còn giảm được dấu chân carbon liên quan đến hoạt động logistics.
Thế hệ nông dân mới, với tư duy cởi mở và ý thức trách nhiệm với môi trường, đang ngày càng chủ động tìm tòi và ứng dụng các giải pháp nông nghiệp bền vững. Việc lựa chọn các loại cây thảo mộc phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu đặc trưng của từng vùng nuôi là một yếu tố then chốt. Điều này không chỉ đảm bảo nguồn thức ăn ổn định, chất lượng cho đàn gà mà còn góp phần duy trì và phát triển đa dạng sinh học tại địa phương. Thay vì các cánh đồng độc canh cây lương thực phục vụ sản xuất thức ăn công nghiệp, việc trồng xen canh các loại thảo mộc tạo ra một hệ sinh thái phong phú hơn, thu hút các loài côn trùng có ích và cải thiện sức khỏe đất.
Một lợi ích quan trọng khác của mô hình chăn nuôi gà thảo mộc là việc cải thiện đáng kể sức khỏe của vật nuôi. Nhiều loại thảo mộc chứa các hoạt chất sinh học tự nhiên có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, tăng cường hệ miễn dịch cho gia cầm. Điều này giúp đàn gà khỏe mạnh hơn, có sức đề kháng tốt hơn với các loại dịch bệnh thông thường, từ đó giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào thuốc kháng sinh trong quá trình chăn nuôi. Việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi không chỉ gây tốn kém chi phí, tiềm ẩn nguy cơ tồn dư kháng sinh trong sản phẩm cuối cùng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, mà còn góp phần vào vấn nạn kháng kháng sinh toàn cầu. Do đó, mô hình gà ăn thảo mộc, không sử dụng kháng sinh, đáp ứng đúng nhu cầu về thực phẩm sạch, an toàn và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Hơn nữa, chất lượng thịt gà được nuôi theo mô hình này cũng được đánh giá cao hơn. Thịt gà thường săn chắc hơn, thơm ngon hơn, mang hương vị đặc trưng nhờ chế độ ăn đa dạng từ thảo mộc. Điều này tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường, đặc biệt là trong phân khúc thực phẩm hữu cơ, thực phẩm sạch đang ngày càng được ưa chuộng. Người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao hơn cho những sản phẩm không chỉ ngon mà còn an toàn và được sản xuất theo quy trình thân thiện với môi trường. Đây chính là cơ hội kinh doanh đầy tiềm năng cho các trang trại tiên phong áp dụng mô hình này.
Việc quản lý chất thải trong mô hình gà thảo mộc cũng có những ưu điểm. Phân gà thải ra ít mùi hôi hơn so với chăn nuôi công nghiệp thông thường, giảm thiểu ô nhiễm không khí khu vực chuồng trại và xung quanh. Đồng thời, phân gà có thể được thu gom, xử lý bằng phương pháp ủ compost sinh học, kết hợp với xác thực vật từ vườn thảo mộc, tạo thành nguồn phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, quay trở lại bón cho chính vườn cây thảo mộc hoặc các loại cây trồng khác. Quy trình này tạo ra một vòng tròn kinh tế tuần hoàn ngay tại trang trại, giảm lượng chất thải phát sinh, tiết kiệm chi phí phân bón hóa học và cải tạo đất đai.
Mô hình chăn nuôi gà thảo mộc không chỉ là một giải pháp kỹ thuật đơn lẻ mà còn thể hiện sự thay đổi trong tư duy sản xuất nông nghiệp, hướng tới sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Nó phù hợp với các tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) mà nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư đang hướng tới. Việc giảm phát thải khí nhà kính, bảo tồn đa dạng sinh học, đảm bảo an toàn thực phẩm và phúc lợi động vật là những yếu tố quan trọng cấu thành một hệ thống nông nghiệp bền vững.
Để mô hình này được nhân rộng và phát huy tối đa hiệu quả, cần có sự chung tay từ nhiều phía. Nhà nước cần có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ về kỹ thuật, vốn và kết nối thị trường cho các trang trại chuyển đổi sang mô hình chăn nuôi bền vững. Các nhà khoa học cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả của các loại thảo mộc khác nhau, xây dựng quy trình chuẩn hóa để đảm bảo chất lượng và năng suất. Doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sức cầu cho các sản phẩm nông nghiệp sạch, nông nghiệp sinh thái. Khi áp dụng thành công trên quy mô lớn, mô hình này sẽ đóng góp không nhỏ vào nỗ lực chung của Việt Nam trong việc thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính, phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng một tương lai xanh hơn cho các thế hệ mai sau.
